Ptaszniki - Citharischius crawshayi

Informacje podstawowe
Rozmiary	7cm
Terrarium	50cm/40cm/35cm (dł./szer./wys.)<
Długość życia	około 20 lat
Temperatura	22-25°C
Wilgotność	50-70 %
Pokarm	zwierzęcy
Polecany dla	zaawansowanych hodowców
Aktywność	nocna
Dymorfizm płciowy	widoczny u dojrzałych osobników
Stan prawny	CITES: NIE UE: NIE Rejestracja: NIE

Citharischius crawshayi, którego angielska nazwa to King Baboon, został sklasyfikowany w 1900 roku przez Pocock'a. Jego obszar występowania obejmuje Kenię, Tanzanię i Ugand w Afryce. W jego naturalnym środowisku można go spotkać na obszarach porośniętych krzewami akacji, pomiędzy których korzeniami pająki te budują głębokie, osiągające nawet 0,5-1 metr długości nory zakończone komorą. Jest to gatunek, który bardzo długo dojrzewa płciowo. Samice nierzadko zdolne są do rozrodu dopiero w wieku 6-7 lat a dożywają spokojnie nawet ponad 20 lat. Samce dojrzewają jakieś 2 lata szybciej niż samice i po swojej ostatniej wylince żyją jeszcze maksymalnie 1-2 lata. Z reguły jednak nie mają tyle szczęścia i giną przy pierwszym spotkaniu z wybranką, często nie osiągając zamierzonego celu przedłużenia gatunku.

Jest to z pewnością jeden z największych ptaszników świata, a w Afryce drugi co do wielkości zaraz po Hysterocrates hercules. Dorosłe samice mogą osiągać nawet 9-11 cm samego ciała a razem z odnóżami prawie 20 cm. Są one bardzo masywne a ich odnóża są grube i mocne, szczególnie ostatnia para. Taka budowa pozwala tym pająkom na sprawne kopanie tuneli, w których spędzają większość swojego życia. Dorosłe samce są w porównaniu z samicami bardziej filigranowe. Nie są tak masywne z budowy a ich ostatnia para odnóży nie jest już tak gruba jak u samic. Długość ich ciała z reguły nie przekracza 5 cm długości. C. crawshayi nie posiada charakterystycznych dla większości ptaszników włosków parzących na odwłoku. Ich ciało pokrywa delikatny meszek i tylko gdzieniegdzie występują dłuższe włoski, głownie na odnóżach (szczególnie dużo posiadają ich dorosłe samce). Gatunek ten posiada bardzo charakterystyczne dla siebie ubarwienie – dorosłe osobniki są czerwonawobrązowe natomiast młode trochę bardziej pomarańczowe. Poza tym podobnie jak u pająków z rodzaju Hysterocrates jego ubarwienie może się odrobinę zmieniać w zależności od tego jak blisko jest następnej wylinki.

C. crawshayi znany jest ze swej agresywności i trudnego charakteru. Czasem wprawdzie można spotkać również bardziej płochliwe osobniki tego gatunku, które wolą schować się do nory niż atakować, jednak należy pamiętać o tym, że nigdy nie możemy przewidzieć zachowania naszego pupila. Z pewnością nie jest to pająk nadający się do brania na ręce a podczas manipulacji w terrarium należy zachować szczególną ostrożność i zaopatrzyć się w długie pęsety. Zaniepokojony najczęściej przyjmuje postawę obronną, podnosząc przednie odnóża do góry, uderzając nimi o ziemię i nierzadko wydając przy tym syczące dźwięki dzięki posiadanym narządom strydulacyjnym. Jeśli to nie skutkuje następuje błyskawiczny atak. Posiada bardzo silny jad, jak zresztą wszystkie afrykańskie podziemne pająki. W przypadku ukąszenia należy zażyć wapno a najlepiej udać się do lekarza. Należy pamiętać, aby po ukąszeniu nigdy nie spożywać alkoholu, który przyspiesza działanie jadu. Jest to pająk zdecydowanie przeznaczony dla osób, które zajmują się ptasznikami już od dłuższego czasu. Jak już wcześniej wspominałam gatunek ten nie wyczesuje włosków parzących z odwłoka, co jest istotne dla alergików.

Ze względu na swoje rozmiary ptasznik ten potrzebuje sporego terrarium. Minimalna powierzchnia dna to 40x30 cm natomiast wysokość nie powinna być mniejsza niż 35 cm. Ważne jest aby zapewnić odpowiednią ilość ziemi do kopania, w przeciwnym wypadku ptasznik może stać się agresywny i zaprzestać przyjmowania pokarmu. Aby zapewnić mu odpowiednie warunki życia wsypujemy do terrarium ok. 20 cm torfu lub włókna kokosowego, najlepiej zmieszanego z jakimś gliniastym podłożem dzięki czemu zmniejszymy ryzyko zawalenia się nory pająka. Dodatkowo możemy umieścić w nim jakieś korzenie, prawdopodobnie to właśnie pod nimi ptasznik wykopie swój tunel. W pozostałe elementy wystroju takie jak np. rośliny najlepiej jest się zaopatrzyć dopiero po tym jak pająk urządzi już swoje nowe mieszkanie, ponieważ wcześniej zwyczajnie je wykopie. Temperaturę utrzymujemy na poziomie 22-25 stopni C. Jeżeli w pokoju, w którym trzymamy podopiecznego, temperatura waha się w tych granicach ogrzewanie terrarium nie jest konieczne. Natomiast jeśli jest chłodniej to ogrzewamy je przy pomocy żarówki o małej mocy, najlepiej czerwonej ponieważ ptaszniki nie widzą jej światła. Ważne jest również dbanie o to, aby panowała odpowiednia wilgotność. Dla C. crawshayi wynosi ona około 50-70%. Uzyskujemy ją poprzez wlewanie wody do podłoża, przy czym należy uważać aby nie zrobić z niego „bagna”. Poza tym powinniśmy zostawić również jakiś suchy kąt aby ptasznik miał możliwość wyboru gdzie chce aktualnie przebywać. Nie zaszkodzi także zaopatrzyć terrarium w miseczkę z wodą.

W niewoli karmimy go wszelkiego rodzaju owadami jak np. mączniki, świerszcze, drewnojady, karaczany i szarańcza. Raz na jakiś czas wolno również podawać pająkowi małą mysz, a najlepiej oseski mysie które nie są w stanie uszkodzić naszego podopiecznego. Należy pamiętać, że po tak dużym posiłku powinno się zrobić pająkowi dłuższą przerwę w karmieniu. Młodym C. crawshayi podajemy odpowiedniej wielkości pokarm jak np. larwy much (można je nacinać, aby się nie zakopywały), kawałki mączników, wylęg świerszcza, karaczanów itp. Małe pająki karmimy stosunkowo często, nawet 2-3 razy w tygodniu. W przypadku dużych osobników wystarczą 1-2 karmienia w tygodniu.

Rozmnożenie tego gatunku to nie lada wyczyn. Ze względu na bardzo długi okres dojrzewania płciowego bardzo trudno jest skompletować parę dorosłych osobników, a kiedy już się to uda samica często pożera samca zanim ten zdąży ją zapłodnić. Dodatkową trudność sprawia fakt, że samce C. crawshayi nie posiadają na pierwszej parze odnóży specjalnych haków do podtrzymywania samicy, przez co trudniej jest mu ją ustawić w odpowiedniej pozycji. Przed kopulacją należy parę bardzo obficie nakarmić. Po umieszczeniu samca w terrarium samicy zazwyczaj rozpoczyna on swój godowy „taniec”, trzęsąc i bujając się na odnóżach oraz bębniąc nimi o podłogę. Często zdarza się, że samica jest agresywna wobec partnera i go zabija. Jeśli natomiast odwzajemni zaloty i kopulacja zakończy się pomyślnie to najczęściej samiec i tak nie zdąży uciec i ginie w śmiertelnym pocałunku swojej wybranki. Zapłodniona samica zaszywa się w swojej kryjówce a po jakiś 2-3 miesiącach wytwarza kokon, w którym znajduje się do 1000 jajeczek. Jest ona w tym czasie bardzo agresywna i zaciekle broni swojej własności. Kokon można go zostawić pod opieką samicy, która powinna się nim odpowiednio zająć. Istnieje jednak ryzyko, że go zniszczy, dlatego pewniejszą metodą jest odebranie kokonu i sztuczna inkubacja. Daje nam to zdecydowanie większą kontrolę nad tym co się w nim dzieje. Po około 6-8 tygodniach można go otworzyć a młode pajączki po pierwszej wylince rozdzielić do osobnych pojemniczków.